Jacek Siewiora: Odwaga i służba jako komponenty wychowania społecznego

„Problemy Współczesnej Pedagogiki” ISSN 2450-8101
Rok 2018, t. 4, nr 1, s. 73-82, czytaj artykuł (pdf)
DOI: 10.25944/pwp.18.4.7382
Afiliacja autora: Wydział Nauk Społecznych, Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie

Abstrakt: Setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości z perspektywy pedagogicznej niewątpliwie staje się okazją do podjęcia refleksji nad współczesnym rozumieniem patriotyzmu. Wychowanie społeczne, jako wyraz troski o kształtowanie patriotyzmu, skłania do odczytania na nowo postaw odwagi i służby. Jest to szczególnie ważne, gdyż obie te postawy mogą bardzo łatwo ulec niewłaściwej interpretacji, a w skrajnym przypadku przybrać zdegenerowane formy bohaterszczyzny i dehumanizacji. Istotnym zadaniem okazuje się więc poszukiwanie możliwości właściwego ich kształtowania. Szukając rozwiązania tego dylematu, można z całą pewnością wskazać, że sprzyjającym kontekstem oddziaływania pedagogicznego w tym obszarze jest przede wszystkim troska o właściwie rozumianą wolność jednostki oraz dbałość o to, aby odwadze nie towarzyszył brak wyobraźni. Fundamentalnym jest powiązanie ich z odpowiedzialnością za to, co określa się mianem dobra wspólnego.

Słowa kluczowe: wychowanie społeczne, odwaga, służba, patriotyzm

Courage and service concepts as components of social education

Abstract: From the pedagogical perspective, the 100th anniversary of regaining independence by Poland undoubtedly becomes an opportunity to reflect on the contemporary understanding of patriotism. Social education, as an expression of concern for the shaping of patriotism, prompts us to re-read the attitudes of courage and service. This is especially important as both of these aspects can very easily be misinterpreted, and in extreme cases they can take on degenerate forms of heroism and dehumanization. An important task, therefore, is to look for opportunities to shape these attitudes properly. Seeking a solution to this dilemma, it can be certainly pointed out, that proper understanding of individual freedom as well as care for courage not to be accompanied by lack of imagination should be the favorable context of pedagogical influence in this area. It is fundamental to link the attitudes mentioned above with responsibility for what is called the common good.

Key words: social education, courage, service, patriotism

Bibliografia

Benedykt XVI. (2009). Encyklika „Caritas in Veritate” Ojca Świętego Benedykta XVI do biskupów, prezbiterów i diakonów, do osób konsekrowanych i wszystkich wiernych świeckich o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej „Biblos”.
Dubisz, S. (red.). (2003). Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 3: P–Ś. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gądecki, S. (2014). Nie może być miłości bez służby [online, dostęp: 2018-06-10]. Niedziela, 18 kwietnia. Dostępny w Internecie: http://niedziela.pl/artykul/9007/Abp-Gadecki-niemoze-byc-milosci-bez.
Jan XXIII. (1969). Encyklika o współczesnych przemianach w świetle zasad nauki chrześcijańskiej (Mater et magistra). Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Jańczuk, L. (2016). Służba. W: K. Chałas, A. Maj (red.). Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (s. 1070–1072). Radom: Polwen – Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Kachnowicz, Ł. (2011). Prorok Polski wartościowej [online, dostęp: 2018-06-10]. Stowarzyszenie „Solidarni 2010”. Dostępny w Internecie: http://solidarni2010.pl/331-prorokpolski-wartosciowej.
Kamieniecki, M. (2015). Patriotyzm to służba Ojczyźnie. Z Janem J. Kasprzykiem, historykiem, publicystą, radnym warszawskiego samorządu, rozmawia Mariusz Kamieniecki [online, dostęp: 2018-06-10]. Nasz Dziennik, 11 listopada. Dostępny w Internecie: https://naszdziennik.pl/polska-kraj/146877,patriotyzm-to-sluzba-ojczyznie.html.
Mazur, J. (2016). Dobro wspólne. W: K. Chałas, A. Maj (red.). Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polwen – Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
NSZZ „Solidarność” u Ojca Świętego Jana Pawła II. (2005) [online, dostęp: 2018-05-04]. Niedziela, 35. Dostępny w Internecie: http://niedziela.pl/artykul/77537/nd/NSZZ-„Solidarnosc”-u-Ojca-Swietego.
Pieter, J. (1971). Strach i odwaga. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Siwiec, R.B. (2012). Św. Brat Albert. Kraków: Wydawnictwo Petrus.
Służba. (2018). W: W. Doroszewski (red.). Słownik języka polskiego [online, dostęp: 2018-06-10]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Dostępny w Internecie: https://sjp.pwn.pl/slowniki/s%C5%82u%C5%BCba.html.
Sobór Watykański II. (1966). Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Kraków.
Szczypiński, O. (2013). Podstawy demokracji w ujęciu Benedykta XVI. W: J. Luty, R. Piestrak (red.). Praworządność w dobie kryzysu (s. 236–252) [online, dostęp: 2018-06-10]. Stalowa Wola: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Zamiejscowy Prawa i Nauk o Gospodarce, Instytut Prawa. Dostępny w Internecie: https://depot.ceon.pl/handle/123456789/5414.
Śnieżyński, M. (2009). Wychowanie do dobra. W: M. Nowicka-Kozioł (red.). Wybrane aspekty współczesnej aksjologii pedagogicznej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Tarkowski, Z. (2000). Zarządzanie i organizacja pomocy społecznej. Lublin: Wydawnictwo Fundacji „Orator”.
Wenc, A. (2016). Odwaga. W: K. Chałas, A. Maj (red.). Encyklopedia aksjologii pedagogicznej. Radom: Polwen – Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
Woroniecki, J. (2013). Katolicka etyka wychowawcza. T. 2. Lublin: Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej – Wydawnictwo KUL.

Wyszyński, S. (1975). Bezimienny bohater symbolem ofiarnego poświęcenia dla Ojczyzny, Warszawa, 31 października 1975, przemówienie wygłoszone w 50 rocznicę sprowadzenia zwłok Nieznanego Żołnierza do Warszawy [online, dostęp 2018-06-10]. Dostępny w Internecie: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:XtcrR1KbP_sJ:podkarpacki.civitaschristiana.pl/files/download.Php%3Ffile%3D1530781584_patiotyzm-ojczyzna-w-myli-kocioa.pdf+&cd=9&hl=pl&ct=clnk&gl=pl&client=firefox-b-ab